(E Book 224) मनोपदेश भाग ४ श्लोक ६१ ते ८०.

जो कल्पवृक्षाखाली उभा राहूनही दु:ख वाहत असतो, त्याच्या मनात तेच दु:ख कायम असते. अशा वेळी समाजात आणि सज्जनांमध्ये (रामनामाच्या किंवा अध्यात्मिक) वादविवाद वाढवावा (जेणेकरून सत्य प्रकट होईल), आणि पुढे (काही मागण्याऐवजी) मनात शोक (वैराग्य) धारण करावा.

हिंदी अनुवाद: जो कल्पवृक्ष के नीचे खड़ा होकर भी दुख उठाता है, उसके मन में वही दुख हमेशा रहता है। ऐसे समय में समाज में और सज्जनों के बीच (राम-नाम या आध्यात्मिक) वाद-विवाद बढ़ाना चाहिए (ताकि सत्य प्रकट हो), और आगे (कुछ माँगने के बजाय) मन में शोक (वैराग्य) धारण करना चाहिए।

English Translation: One who stands beneath the Kalpavriksha (wish-fulfilling tree) yet carries sorrow, always holds that sorrow within. In such a situation, one should encourage debate among people and the virtuous (to reveal truth), and then embrace sorrow (detachment) within, rather than asking for anything further.

भक्तीविना दीनवाणे जीवन जगू नकोस. जो अतिशय मूर्ख असतो, त्याला नेहमी दुप्पट दुःख होते. हे मना, आदराने रामावर प्रेम कर. धन-संपत्तीच्या ठिकाणी (सोनेरी घरात) थांबण्याची वासना (इच्छा) ठेवू नकोस.

 समर्थ रामदास स्वामी श्रीरामाच्या गुणांचे आणि स्वरूपाचे वर्णन करतात. ते रामाला घनश्याम आणि लावण्यमूर्ती म्हणून चित्रित करतात, तसेच त्याचे धैर्य, गांभीर्य आणि पराक्रम अधोरेखित करतात. राम आपल्या भक्तांचे संकटातून रक्षण करतो, त्यामुळे रोज सकाळी रामाचे चिंतन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे असे ते सांगतात. हे चिंतन भक्ताला शक्ती आणि संरक्षण प्रदान करते.